Nie da się ukryć, że skutki wdychania smogu mogą być wręcz katastrofalne dla zdrowia. Zwłaszcza dla osób, które podatne są na choroby układu oddechowego, ponieważ może on wywoływać ataki astmy, powodować nieżyty oskrzeli oraz płuc. Szokujące, aczkolwiek zbadane jest również to, że wdychany smog może mieć negatywny wpływ na stan zdrowia płodu. Wszystko to sprowadza się do jednej, bardzo prostej kwesti – ochrona środowiska i dbanie o jakość powietrza. Przyjrzyjmy się teraz informacjom od SPIUG na ten temat.
Co to jest smog?
Pojęcie smogu znane jest już od lat 50 ubiegłego wieku. Po raz pierwszy pojawiło się w Wielkiej Brytanii. Powstało z połączenia dwóch słów: smoke (dym) oraz fog (mgła) i służy do określania złej jakości powietrza. Czym jest smog w formie fizycznej? Określa się jego mianem zanieczyszczenie powietrza, które powstało wskutek działalności człowieka. Ogromny wpływ na powstanie smogu ma dym z kotłów na paliwa stałe – zarówno w skali osobnego gospodarstwa, jak i fabryki. Zanieczyszczenie to zazwyczaj występuje wraz z określonymi, niekorzystnymi warunkami pogodowymi – wilgotnym powietrzem, mgłą oraz brakiem wiatru. Jednoczesne wystąpienie wszystkich wspomnianych wyżej zjawisk prowadzi do powstania nieruchomego zanieczyszczenia w postaci mgły, która obejmuje swoim zasięgiem zabudowane tereny, gdzie emitowane są duże ilości dymu i zanieczyszczeń. Jednym z większych ostrzeżeń dla nas, jak do tej pory był „Wielki smog londyński” w roku 1952 w dniach 5-9 grudnia. Jak do tego doszło? Niespodziewane obniżenie temperatury powietrza doprowadziło do tego, że mieszkańcy Londynu w znacznie większej ilości niż normalnie zużywali węgiel w celu ogrzania swoich gospodarstw. W połączeniu z niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi – niska temperatura, mgła, brak wiatru, okazało się to być wręcz tragiczne w skutkach. Tylko pomiędzy 5 a 9 grudnia stwierdzono ponad 4 tysiące zgonów, które wywołane były komplikacjami oddechowymi, powstałymi w wyniku wdychania smogu. To jednak nie wszystko. Smog bowiem zbierał żniwo jeszcze kilka dni później, po tym, jak już wiatr rozproszył mgłę. Na ostrą niewydolność oddechową zmarło wtedy 8 tysięcy osób.
Jak przeciwdziałać powstawaniu smogu?
W walce ze smogiem najbardziej skuteczne są działania, które ograniczają emisję zanieczyszczeń przedostających się do atmosfery, w tym np.:
- termomodernizacja budynków,
- wymiana kotłów grzewczych na paliwa stałe, na nowe spełniające wymogi lub na kotły gazowe i elektryczne,
- wprowadzenie norm jakościowych dla węgla kamiennego oraz innych paliw stałych w połączeniu z zakazem stosowania niskiej jakości paliw,
- w miarę możliwości wykorzystywanie infrastruktury miejskich sieci centralnego ogrzewania,
- wprowadzenie korzystnych tary na energię elektryczną do celów grzewczych.
Na jakie wskaźniki zwracać uwagę – SPIUG?
Stacje pomiarowe monitorujące jakość powietrza, na bieżąco rejestrują jego stan, w tym wiele rodzajów zanieczyszczeń, które się w nim znajdują. Które z nich są najważniejsze?
PM10 – czyli mieszanka zawieszonych w powietrzu cząsteczek o średnicy nieprzekraczającej 10 cm. W skład tej mieszanki mogą wchodzić takie substancje toksyczne jak benzopireny, dioksyny i furany,
PM 2,5 – czyli mieszanka zawieszonych w powietrzu cząsteczek o średnicy nie większej niż 2,5 mm.
Jakość powietrza w Polsce
Według wszelkich badań wykonywanych na przestrzeni kilku ostatnich lat wynika, że Polska ma jedno z najgorszych, żeby nie powiedzieć, że najgorsze powietrze spośród wszystkich krajów Unii Europejskiej. Zalecenia WHO są proste i klarowne – dopuszczalny poziom dla średniodobowego stężenia PM2,5 wynosi 25 μg/m3, z kolei dla PM10 wynosi 50 μg/m3 i może być przekraczany nie więcej niż 35 dni w ciągu całego roku. Dawać do myślenia powinno chociaż to, że z 20 najbardziej zanieczyszczonych miast UE znajduje się właśnie w Polsce. Na szczęście jest szansa, aby się to zmieniło. Od września 2018 roku do roku 2028 ma trwać rządowy program priorytetowy „Czyste Powietrze”, którego celem jest zmniejszenie emisji zanieczyszczeń pochodzących z jednorodzinnych budynków mieszkalnych.
